Een Europese digitale identiteit voor elke EU-burger, elke inwoner van de EU en elke onderneming in de EU, voor wie dat wil. Maar, wat kan je daarmee? Waarom is het handig? En hoe ver zijn we nu? Allereerst: met een Europese digitale identiteit kan je je identificeren en kiezen welke persoonlijke gegevens je wil delen, zowel online als offline, met overheidsinstanties en bedrijven in de hele EU. Jouw identiteit kun je dan in een persoonlijke digitale portemonnee opslaan, een digitale wallet.
“Telkens als een app of website ons vraagt een nieuwe digitale identiteit te creëren of gemakkelijk in te loggen via een groot platform, hebben wij geen idee wat er in werkelijkheid met onze gegevens gebeurt. Daarom stelt de Commissie een beveiligde Europese e‑identiteit voor. Een e‑identiteit die wij kunnen vertrouwen en die elke burger overal in Europa kan gebruiken om van alles te doen – van belasting betalen tot een fiets huren. Een technologie waarbij we zelf kunnen controleren welke gegevens worden gebruikt en hoe ze worden gebruikt.”
Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, op 16 september 2020 ‑ bron
Digitale identiteit in Europa
De afgelopen 10 jaar heeft de digitale identiteit in Europa een sterke ontwikkeling doorgemaakt. De opkomst van digitale technologieën en de toenemende digitalisering van onze samenleving hebben geleid tot de behoefte aan betrouwbare en veilige digitale identiteiten. In Nederland zie je die ontwikkelingen al terug in DigID en eHerkenning, waarmee we ons kunnen identificeren voor online (semi‑)overheidsdiensten.
De volgende stap wordt nu gezet. Door gebruik te maken van digitale wallets op mobiele telefoons is de gebruiker in staat om zijn, haar of hun digitale identiteit online en offline te gebruiken. En ook slechts die informatie te delen, die nodig is voor die specifieke situatie. Een voorbeeld zou kunnen zijn het gegeven dat jij bevoegd bent om een auto te rijden. Zelfbeschikking, ook wel self souvereign genoemd, is een grondrecht en extreem belangrijk. Ook bij een digitale identiteit.
Wet digitale overheid 2023
Op 21 maart 2023 heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel “Wet digitale overheid” (Wdo) aangenomen. Dit gaat op 1 juli 2023 in fases worden ingevoerd. Het is een kaderwet voor het borgen van belangrijke uitgangspunten: gebruiksvriendelijkheid, betrouwbaarheid, veiligheid, privacy en digitale inclusie. De Wdo maakt het mogelijk om straks via publieke‑ én private‑inlogmiddelen digitaal zaken te doen met bijvoorbeeld gemeenten en zorginstanties. Alleen middelen die door de overheid op veiligheid en betrouwbaarheid zijn gecontroleerd worden toegelaten en zijn in het publieke domein toegestaan. Dat geldt dus niet voor je Google‑, Facebook‑, Microsoft‑ of Apple‑account.
Een digitale wallet gebruiken
In een digitale wallet op je telefoon is het mogelijk om verschillende gegevens op te slaan. Dat kunnen je basis identiteitsgegevens zijn, maar ook je rijbewijs, veiligheidscertificaten, schooldiploma’s en andere documenten die onderdeel zijn van jouw identiteit.Wanneer je deze gegevens tot de beschikking hebt gesteld in jouw digitale wallet, kun je daarna deze gegevens gebruiken in het dagelijks leven. Wil je bij aanschaf van alcoholische drank aantonen dat je ouder dan 18 bent , dan deel je deze gegevens eenvoudig door toestemming hiervoor te geven in een transactie. Je deelt dan alleen de informatie benodigd voor de transactie, het gegeven dat je boven de 18 bent en niets meer. We zullen een eenvoudige mogelijkheid uitlichten om te laten zien hoe een digitale wallet gebruikt kan worden.
Huidige situatie van een leeftijdscontrole
In de huidige offline situatie zul je voor het aantonen van je leeftijd een identiteitskaart tonen en de ontvanger leest deze en geeft daarna toestemming. In de offline situatie deel je dus al snel meer informatie over jouw identiteit dan nodig; je geboorteplaats, je lengte, je geslacht, nationaliteit etc. Allemaal informatie die voor deze situatie niet relevant zijn.Online wordt deze verificatie in vele vormen gedaan. Het is niet altijd een formeel proces waarbij de verificatie ook echt gedaan wordt. Soms is het een handigheidje op een site om de toegang af te schermen met een geboortedatum‑check voor de toegang. Iets wat ook makkelijk te manipuleren is en geen zekerheid geeft over dat je ook daadwerkelijk de juiste leeftijd hebt.Ook is het met de online verificatie altijd weer de vraag wat er met jouw gegevens wordt gedaan en of de methode wel veilig genoeg is.
Toekomstige situatie van een leeftijdscontrole
In de toekomst kan de transactie dus ook via jouw digitale wallet gegevens uitwisselen. Een app of site verzoekt om een bepaald gegeven, bijvoorbeeld “ben je ouder of jonger dan 18?” en jij geeft via de wallet toestemming om de informatie te delen. Dit kan dan zowel online als offline toegepast worden.In een offline scenario wil je bijvoorbeeld toegang tot een casino. De medewerker van het casino kan dan met een eigen app een verzoek doen om jouw leeftijd op te vragen. Jij toont het bewijs door jouw eigen leeftijd met behulp van jouw digitale wallet te delen. De medewerker kan de check eventueel uitbreiden met een recente foto ter verificatie.In een stap verder zou het zo kunnen zijn dat je de toegang verder automatiseert om deze transactie te regelen met poorten en daarmee weer een handeling bij de medewerker vermindert. We zien soortgelijke toepassingen al op Schiphol met de ‘self service’‑grenscontrole.
Een legio mogelijkheden
Je kan je vast voorstellen dat er veel toepassingsmogelijkheden in allerlei vormen te bedenken zijn. Voor veel mensen is contactloos betalen met de telefoon of horloge al heel gewoon. Dezelfde ontwikkeling zal ook plaats gaan vinden voor het bevestigen van je ID en het uitwisselen van persoonlijke gegevens. In verschillende landen is een digitaal rijbewijs als wallet op je telefoon al geaccepteerd en toegepast. Maar het gaat de komende jaren een grote vlucht nemen. Denk bijvoorbeeld aan het tonen van je ID voor:
Het ophalen van medicijnen bij de apotheek.
Toegang tot een club of festival voor 18+.
Het huren van een auto.
Toegang tot een bedrijfsgebouw.
Voor zorgpersoneel om toegang te krijgen tot een elektronisch patiëntendossier.
Voor het openen van een bankrekening.
Voor het tekenen van een huurcontract.
Bij het verkrijgen van een hypotheek.
Naast dat je je ID in een wallet hebt, is het ook goed denkbaar dat je andere documenten veilig op je telefoon opslaat. Bijvoorbeeld documenten waarmee je moet kunnen aantonen dat je het beroep dat je uitoefent ook uit mag oefenen. Denk dan aan een vaarbewijs, drone‑brevet, BIG‑pas voor de zorg, taxi‑certificering, de certificering van de duikinstructeur, de bouwinspecteur, de horeca‑uitbater, etc.Er zijn dus veel mogelijkheden en voordelen te halen uit het gebruik van een digitale identiteit en de mobiele toepassing hiervan. Zowel voor alle Europese burgers, maar ook als procesoptimalisatie in het bedrijfsleven.
Digital Identities & MakerStreet
Bij MakerStreet hebben we veel ervaring met digitale transformaties. En ook het met het gebruik van mobiele oplossingen voor digitale wallets en identiteiten. We vertellen jullie graag over onze diensten en de cases waar we trots op zijn.
Een aantal interessante blogs en cases van mijn collega's kun je hier nog eens nalezen:
De toekomst van digital identity
Digital identity ‑ Online identificatie, verificatie en autorisatie